De Amerikaanse toezichthouder op accountantsorganisaties, de Public Company Accounting Oversight Board (PCAOB), legt een boete op van 25 miljoen US-dollar aan KPMG Accountants Nederland wegens (de omgang met) de examenfraude. Er werd door honderden professionals examenfraude gepleegd, waaronder partners en ook het hoofd van de accountancytak. Er was een cultuur waarin examenfraude kon ontstaan en lang onopgemerkt kon blijven. Dit blijkt uit de onderzoeken van de PCAOB en de Autoriteit Financiële Markten (AFM). AFM houdt verscherpt toezicht op KPMG Accountants Nederland.

In het kort

Wijdverbreide uitwisseling van vragen en antwoorden bij (verplichte) testen en examens
Cultuur waarbij grootschalige examenfraude kon ontstaan en lang voortduurde
De kern van het accountantsberoep is het toevoegen van vertrouwen, door examenfraude is dit geschaad
AFM houdt verscherpt toezicht op KPMG Accountants Nederland
PCAOB en AFM werken samen in toezicht op accountantsorganisaties

Wijdverbreide uitwisseling van vragen en antwoorden bij (verplichte) testen en examens

Gedurende minimaal 5 jaar frauderen honderden professionals bij het maken van examens, die deels ook verplicht zijn om vakkennis en vaardigheden op peil te houden voor de certificering als controlerend accountant. Dat gaat via het delen van vragen en antwoorden, deze ontvangen zonder het te melden en het samen maken van tests. Hanzo van Beusekom: 'Accountants moeten beseffen dat hun core business het toevoegen van vertrouwen is, dat kan niet geloofwaardig wanneer hun eigen integriteit en vakbekwaamheid ter discussie staat.'

Cultuur waarbij grootschalige examenfraude kon ontstaan en lang voortduurde

Bij het ongepast ontvangen en delen van antwoorden waren partners betrokken en ook het hoofd van de accountancytak, tevens lid van de raad van bestuur. De omgang met de examenfraude legde het onvermogen bloot om effectief een ethische cultuur te bevorderen met betrekking tot het oneigenlijk delen van antwoorden en het monitoren van het systeem van kwaliteitscontrole dat hierop is gericht.

De kern van het accountantsberoep is het toevoegen van vertrouwen, door examenfraude is dit geschaad

Accountants voeren de wettelijke controle van een jaarrekening uit ten dienste van de maatschappij. Zodat gebruikers van de jaarrekening, zoals beleggers en investeerders, op de cijfers kunnen vertrouwen. Het stelsel van kwaliteitsbeheersing dat is ingericht om de kwaliteit van deze wettelijke controle te borgen, moet hieraan bijdragen. Het op peil houden van de vakbekwaamheid is daar onderdeel van.

AFM houdt verscherpt toezicht op KPMG accountants Nederland

Bij het opleggen van de sanctie is er rekening mee gehouden dat het kantoor onderworpen zal worden aan een intensief toezichtprogramma van de AFM. Dit programma omvat herstel, het uitvoeren van een analyse van de hoofdoorzaken, het vaststellen van beleid en procedures om het ongepast delen van antwoorden binnen de organisatie te voorkomen en het opsporen en onderzoeken van verdere passende veranderingen in de bedrijfscultuur. Hanzo van Beusekom: 'Het is belangrijk om echt te begrijpen hoe dit heeft kunnen ontstaan, ook om te kijken of er nog andere blinde vlekken zitten in de bedrijfscultuur. Zodat dit moment ten volle kan worden benut om hier lessen uit te trekken voor de toekomst.'

PCAOB en AFM werken samen in toezicht op accountantsorganisaties

Omdat KPMG Accountants Nederland de jaarrekening van sommige Nederlandse ondernemingen met een beursnotering in de VS controleert, valt zij ook onder het toezicht van de PCAOB. De AFM en de PCAOB hebben op basis van wet- en regelgeving de mogelijkheid om verregaand samen te werken in het toezicht op accountantsorganisaties. Inmiddels zijn nationaal en internationaal meerdere gevallen bekend van examenfraude binnen de accountancysector. De onderzoeken van de AFM naar de andere accountantsorganisaties met een OOB-vergunning in Nederland lopen nog.

Bron: AFM