Op 1 maart 2024 is de Aanwijzing slachtoffers in het strafproces in werking getreden. Deze Aanwijzing vervangt de Aanwijzing Slachtofferrechten en bevat nieuwe regels voor de kennisneming van processtukken door slachtoffers. Het Openbaar Ministerie hanteert sindsdien het uitgangspunt dat voor het weigeren van een verzoek tot kennisneming van processtukken door het slachtoffer geen machtiging van de rechter-commissaris is vereist en het slachtoffer tegen deze beslissing geen bezwaar kan maken bij de rechter-commissaris. In deze bijdrage wordt dit standpunt door de auteur betwist aan de hand van wetsgeschiedenis, jurisprudentie en literatuur.

De vraag wanneer een gedraging voldoende dicht tegen voltooiing van een delict aanzit om als poging te kunnen worden bestempeld is niet eenvoudig te beantwoorden. Sinds jaar en dag wordt deze beantwoord middels de bekende ‘Cito-formule’: Gedragingen zijn als een begin van uitvoering van het voorgenomen misdrijf aan te merken "als zij naar haar uiterlijke verschijningsvorm moeten worden beschouwd als te zijn gericht op de voltooiing van het misdrijf". Deze formule is echter te algemeen en geeft daarmee onvoldoende richting om in moeilijke zaken te kunnen bepalen of reeds sprake is van zo’n begin van uitvoering. In dit artikel wordt getracht een alternatieve en betere formule voor het pogingsleerstuk te verschaffen. Op grond van m.n. de ratio van de poging, rechtspraak van de Hoge Raad en buitenlands recht is een op het daadplan geënt criterium (inclusief beoordelingsfactoren) geformuleerd dat inhoudt dat een verdachte in subjectief opzicht de ‘Jetzt geht es los’-drempel overschrijdt en in objectief opzicht gedragingen heeft verricht die rechtstreeks zijn gericht op en nauw verbonden zijn met het plegen van het misdrijf qua tijd, plaats en nog te verrichten gedragingen binnen de machtssfeer van de verdachte.

Op 9 april 2024 publiceren de Algemene Inlichtingen en Veiligheidsdienst, de Nationale Politie en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid een rapport getiteld ‘Met de rug naar de samenleving: Een analyse van de soevereinenbeweging in Nederland’. Het is het eerste rapport van de Nederlandse veiligheidsdiensten dat specifiek op de zogenoemde autonomen en soevereinen ziet en hen in het licht van de nationale veiligheid analyseert. Een novum, kort gezegd, met de daarbij te verwachten publieke aandacht.